شیر آب که به انگلیسی Faucet نامیده می شود، از اجزای گوناگونی تشکیل شده است. در این مطلب به معرفی نام قطعات شیرآلات و اجزای شیر آب به صورت جداگانه پرداخته ایم. به این ترتیب با خواندن این مطلب می‌توانید به درکی کلی از ساختار و روش کار انواع شیر آب دست پیدا کنید. آشنایی با هر یک از این اجزا و کارکرد آنها به شما در عیب‌یابی مشکلات کمک کرده و حداقل به سادگی می‌توانید مشکل خود را توضیح دهید. اکثر این نام ها به انگلیسی و فارسی در ادامه با ذکر مثال آمده است.
Faucet Lever: اهرم شیر آب ــــــــــ Dome: گنبدی زیر اهرم شیر آب ــــــــــ Cartridge: کارتریج ــــــــــ Spout O Ring: واشر بین کارتریج و دهانه شیر آب ــــــــــ Faucet Spout: دهانه شیر آب ــــــــــ Spout O Ring: واشر بین دهانه شیر آب و هواکش ــــــــــ Aerator: هواکش ــــــــــ Spout O rings: واشر های بین ــــــــــ Escutcheon: سپر زد زنگ.
باید بدانید که هر یک از اجزای تشکیل دهنده شیرآلات با دیگری متفاوت است و ممکن از بعضی از این موارد داخل شیر آب نباشد و یا حتا بیشتر از چند بار استفاده شده باشد.
اجزای شیر آب
انواع مختلفی از شیرهای آب وجود دارند که مکانیسم‌های مختلفی دارند. بعضی از آنها دارای اهرم هستند حال آنکه بعضی دیگر دستگیره دارند، بعضی از شیرهای آب دارای کارتریج هستند حال آنکه بعضی از دیگر از توپی‌های مخصوص استفاده می‌کنند. در این مطلب به معرفی اجزای دو نوع شیر آب می‌پردازیم. یکی از این دو نوع یک شیر استاندارد اهرمی برای ظرفشویی است و دیگری یک شیر استاندارد دوقلو یا دو دسته‌ای برای روشویی است. اجزایی که در این شیرهای آب به کار رفته به خوبی ساختار و مکانیسم کار شیرهای آب را مشخص می‌کند.
اجزای شیر آب اهرمی
اجزای شیر اهرمی خیلی ساده است و به سادگی می توان آن را بیان کرد. شیر آب اهرمی ظرفشویی یکی از کاربردی‌ترین و پر استفاده‌ترین وسایل خانه محسوب می‌شود. اجزای شیر آب ظرفشویی بر روی سینک سوار می‌شوند و سر لوله این شیر به داخل سینک هدایت می‌شود. در طراحی شیر ظرفشویی یکی از نکات کلیدی ارتفاع مناسب است. ارتفاع لوله و سری شیر آب ظرفشویی باید به نحوی طراحی شود که قابلیت شستشوی ظرف‌های بلند و بزرگ را داشته باشد. شیر ظرفشویی مدل آلبرت کروم و شیرآلات kig مدل جسیکا یکی از بهترین نمونه های شیر آب اهرمی می باشد.
قطعات شیر اهرمی
همانطور که در تصور زیر مشخص کرده ایم، قطعات شیر اهرمی شیر آب آشپزخانه به ترتیب از بالا:
- Faucet Lever: اهرم شیر آب
- Dome: گنبدی زیر اهرم شیر آب
- Cartridge: کارتریج
- Spout O Ring: واشر بین کارتریج و دهانه شیر آب
- Faucet Spout: دهانه شیر آب
- Spout O Ring: واشر بین دهانه شیر آب و هواکش
- Aerator: هواکش
- Spout O rings: واشر های بین
- Escutcheon: سپر زد زنگ
این موارد قطعات شیر اهرمی هستند و در تمامی شیر های اهرمی مشابه هستند. و ممکن است در بعضی موارد موارد بیشتری یا کمتری به آن ها اضافه شود.
ساختار کلی شیرهای آب اهرمی شبیه به چیزی است که در تصویر بالا می‌بینید. در تصویر بالا اجزای شیر آب اهرمی از یکدیگر تفکیک و نمایش داده شده‌اند. همان طور که می‌بینید بعد از پایه اتصال شیر به سینک، حلقه هدایتگر آب یا اورینگ قرار گرفته که آب را به کارتریج و از آنجا به لوله خروجی هدایت می‌کند. این ابزارها مانند واشر عمل می‌کنند و باعث می‌شوند آب در مسیری که برای آن طراحی شده هدایت شود.
کارتریج یا مغزی شیر آب، قطعه‌ای است که فشار آب و دمای آن را کنترل می‌کند. در شیرهای اهرمی بر خلاف شیرهایی که دو دستگیره دارند، یک کارتریج وجود دارد که با حرکت دسته اهرمی به جهت‌های مختلف آب سرد یا آب گرم را تنظیم می‌کند. با بالابردن اهرم در این نوع شیرهای آب، جریان آب باز می‌شود. در صورتی که اهرم در مرکز قرار داشته باشد آب با دمای ملایم خارج می‌شود. اما با حرکت اهرم به سمت چپ آب گرم شده و با حرکت آن به سمت راست، آب سرد باز می‌شود.
برخی از مهم‌ترین اجزای شیر آب اهرمی شامل موارد زیر می‌شود:
- بدنه شیر آب
- اهرم یا دسته شیر آب
- کارتریج
- لوله خروجی شیر
- آب‌پاش سر شیر
بدنه شیر آب
بدنه شیر آب بر اساس نوع شیر آب و کارکرد و زیبایی آن طراحی می‌شود. در شیرهای آب اهرمی بدنه یک تکه است و در آنها یک کارتریج با یک دسته اهرمی قرار می‌گیرد که برای تنظیم فشار و دمای آب کاربرد دارد. بدنه شیر آب پوششی است که کارتریج در آن قرار گرفته و جریان آب داخل آن تنظیم می‌شود.
اهرم یا دسته شیر آب
اهرم یا دسته شیر آب در شیر آب اهرمی یک اهرم است که با بالا آوردن آن جریان آب وصل شده و با پایین آوردن آن جریان قطع می‌شود. با حرکت دادن اهرم به سمت چپ آب خروجی از شیر آب گرم می‌شود و بر عکس، با حرکت دادن آن به سمت راست، آب خروجی سرد می‌شود. اهرم یا دسته شیر آب به این ترتیب به شما امکان می‌دهد بر کارکرد کارتریج نظارت داشته و آن را مدیریت کنید.
کارتریج
کارتریج یا مغزی شیر آب، اصلی‌ترین دستگاهی است که در داخل یک شیر آب قرار می‌گیرد. جریان‌های آب گرم و سرد وارد کارتریج شده و در آنجا با یکدیگر مخلوط می‌شوند. ساختار داخلی کارتریج متشکل از دو سطح صیقلی سرامیکی آب‌بندی شده است. در داخل این سطح‌های سرامیکی سه مجرا قرار گرفته است که یکی از آنها برای ورود آب گرم، یکی برای ورود آب سرد، و در نهایت سومی برای خروج آب از لوله کاربرد دارند. روش کار به این صورت است که با حرکت دسته، این دو سطح سرامیکی به نوعی روی یکدیگر حرکت می‌کنند که با باز شدن جریان آب گرم، جریان آب سرد بسته‌تر شده و بر عکس با باز شدن جریان آب سرد، آب گرم کمتری وارد کارتریج می‌شود.
کارتریج یکی از قطعات کاملا آب‌بندی شده شیر آب است. به جز مجراهایی که در داخل کارتریج قرار گرفته‌اند، آب از هیچ جای شیر آب نمی‌تواند عبور کند. همچنین برای اطمینان از جایگیری مناسب کارتریج در زیر آن نرینگی‌ها و اورینگ‌هایی تعریف شده که با کمک آنها کاملا ثابت بماند. کارتریج یا مغزی اصلی‌ترین جز از اجزای شیر آب است که کارکرد شیر آب را تنظیم می‌کند.
لوله خروجی شیر
همان طور که پیشتر اشاره شد، کارتریج دارای سه مجرا است. یکی از این مجراها خروجی آب را تنظیم می‌کند. این مجرا آب خروجی کارتریج را به سمت لوله خروجی شیر هدایت می‌کند. ارتفاع و طراحی لوله بسته به نوع شیر آب می‌تواند متفاوت باشد. اغلب از لوله‌های با ارتفاع زیاد برای شیر ظرفشویی استفاده می‌شود. همچنین بعضی از لوله‌های شیر آب دارای علمک یا سر متحرک هستند؛ البته این بخش در بسیاری از آنها نیز ثابت است. لوله خروجی شیر آب، جریان را بین کارتریج و آب‌پاش سر شیر هدایت می‌کند.
آب‌پاش سر شیر
آخرین بخش از اجزای شیر آب همان جایی است که آب از آنجا خارج می‌شود. آب‌پاش سر شیر (Aerator) جریان آب را برای استفاده مناسب تنظیم کرده و خارج می‌کند. آب‌پاش یا سری شیر آب، انواع مختلفی دارد که استفاده از آنها بستگی به کاربرد شیر آب دارد. برای مثال در بسیاری از شیر ظرفشویی این بخش قابلیت تغییر دارد و می‌توان جریان آب را متمرکز، یا پخش کرد.
اجزای شیر آب دو دسته‌ای
شیرهای آب دو دسته‌ای همان شیرهای آب سنتی هستند که یک دستگیره برای هدایت آب گرم و یک دستگیره برای هدایت آب سرد دارند. همین موضوع اصلی‌ترین تفاوت آنها با شیرهای آب اهرمی را تشکیل می‌دهد. در شیرهای آب دو دسته‌ای به جای یک کارتریج، از دو کارتریج استفاده می‌شود.
همان طور که در تصویر بالا می‌بینید، بدنه شیرهای آب دو قلو تفاوت زیادی با بدنه شیرهای اهرمی دارد. به همین ترتیب اجزای شیر آب دوقلو نیز تفاوت‌هایی با شیر آب اهرمی دارد. در این نوع شیرها دو کارتریج وجود دارد که هر یک از آنها وظیفه تنظیم فشار آب گرم یا آب سرد را دارند. برای تنظیم دما و فشار آب از هر دو دسته و کارتریج استفاده می‌شود.
اجزای اصلی در شیرهای آب دوقلو شامل موارد زیر می‌شود:
- بدنه شیر آب
- دسته‌های شیر آب
- کارتریج‌های آب سرد و آب گرم
- لوله خروجی
همانطور که می‌بینید بخشی از این اجزا با اجزای شیرهای اهرمی مشترک هستند. برای اجتناب از تکرار تعریف این اجزا، در ادامه اجزای متفاوت در شیرهای دوقلو یا دو دسته مورد بررسی قرار می‌گیرد.
دسته‌های شیر آب
همان طور که می‌بینید برخی از اجزای شیر آب دسته‌دار با شیر آب اهرمی مشترک هستند. اصلی‌ترین تفاوت آنها در این است که در شیرهای دسته‌دار، از دو دسته یا فلکه برای تنظیم دما و فشار آب استفاده می‌شود. هر یک از این دسته‌ها به یک کارتریج وصل هستند که خروجی آب را تنظیم می‌کنند. دسته سمت چپ برای هدایت آب گرم و دسته سمت راست برای هدایت آب سرد کاربرد دارد.
کارتریج‌های آب سرد و آب گرم
در شیر آب دو قلو یا دسته‌ای، بر خلاف نمونه‌های اهرمی، از دو کارتریج مجزا برای کنترل فشار و دمای آب استفاده می‌شود. کارتریج‌های این دسته از شیرآلات ویژگی‌های خاص خودشان را دارند. این کارتریج‌ها نیز مانند کارتریج‌های شیرهای اهرمی از یک مغزی سرامیکی تشکیل شده‌اند. تفاوت آنها در این است که به جای سه مجرا، دو مجرا در این کارتریج‌ها وجود دارد. این دو مجرا شامل ورودی و خروجی آب می‌شود. به این ترتیب یک کارتریج برای ورود و هدایت آب گرم، و یکی برای ورود و هدایت آب سرد در آنها تعبیه می‌شود. دمای آب از طریق مخلوط شدن آب سرد و آب گرم در لوله خروجی تنظیم می‌شود.
سخن پایانی
در این مطلب اجزای دو نوع اصلی شیرآلات، یعنی شیرهای اهرمی و شیرهای دو دسته‌ای مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. این دو نوع شیر در بخش‌های مختلف منزل مثل شیر حمام، توالت، دستشویی و ظرفشویی مورد استفاده قرار می‌گیرند و شناخت آنها به شناخت کلی از شیرآلات کمک می‌کند. اجزای شیر آب قطعات ساده و کاربردی هستند که در کنترل فشار و دمای آب کاربرد دارند. بدنه یا لوله ورودی، مغزی یا کارتریج، دسته یا اهرم، و لوله خروجی آب، اجزای اصلی شیرآلات را تشکیل می‌دهند.
کارتریج یا مغزی مهم‌ترین قطعه داخلی در شیرآلات است. این قطعه مسئولیت کنترل فشار و میزان خروج آب را انجام می‌دهد. در کارتریج‌های اهرمی، این قطعه همچنین کنترل دما را نیز بر عهده دارد. در مواردی که مشکلاتی برای شیرآلات به وجود می‌آید، اغلب ایراد در کارتریج یا مغزی عامل اصلی مشکلات شناخته می‌شود. به همین دلیل نصب و قرارگیری درست کارتریج در جای مناسب خود اهمیت زیادی دارد. اغلب بدنه شیر آب دارای محفظه‌ای مخصوص کارتریج است که در آن کارتریج به خوبی مهار شده و محکم در جای خود قرار می‌گیرد.
